Każdy dorosły wie, że dzieci najchętniej uczą się poprzez zabawę. Najmłodsi mają niespożytą energię, otwarte umysły i niekonwencjonalne spojrzenie na rzeczywistość. Pytania zadawane przez kilkulatki niejednego rodzica zapędziły w kozi róg. Jak wykorzystać te naturalne dziecięce cechy do zaszczepienia w nich ciekawości świata i zapału do nauki?
Właśnie w tym celu od kilku lat w Polsce zaczęły powstawać nietypowe atrakcje dla całych rodzin, czyli różne centra naukowe, w których młodzi zwierzający stają się aktywnymi uczestnikami doświadczeń z zakresu fizyki, chemii, biologii, rozwoju człowieka czy kosmosu. Jest zasadnicza różnica pomiędzy poznawanie praw fizyki z opisu w podręczniku, siedząc w szkolnej ławce, a braniem udziału w ciekawych eksperymentach je obrazujących.
Do dzisiejszego pokolenia o wiele bardziej przemawia obraz i dźwięk niż same informacje przekazywane drogą słuchania. Ponadto dzieci wolą same wyciągać wnioski i eksperymentować niż mieć je podane w tekście czy podyktowane do zeszytu. O wiele łatwiej zrozumieć, co to znaczy, że dźwięk rozchodzi się falą, gdy będzie się mogło samemu tego doświadczyć w eksperymencie pod kierunkiem fachowca.
Choć nauczyciele w szkole nieustannie narzekają na zachowanie dzieci podczas lekcji oraz na brak chęci do nauki, to naukowcy uczestniczący w eksperymentach z udziałem dzieci oraz wykładowcy na Dziecięcych Uniwersytetach mają zupełnie inny obraz młodego pokolenia. Dzieci zawsze prześcigają się w pomysłach, wszystkie naraz chcą wziąć udział w doświadczeniu i chętnie formułują wypowiedzi na całkiem poważne tematy. Celem organizowania interaktywnych naukowych wystaw, naukowych pikników i budowania kolejnych centrów doświadczeń jest także uzmysłowienie dzieciom, że nudne wkuwanie definicji szkolnych oraz cierpliwe przyswajanie wiedzy z podręczników szkolnych może zaprowadzić je do naukowych odkryć słynnych na cały świat. Mają zaszczepić w dzieciach pozytywne nastawienie do nauki i systematycznej pracy.
Oto przegląd najciekawszych, naszym zdaniem, centrów dla przyszłych naukowców. Rodzice, nie żałujcie czasu i pieniędzy na odwiedzanie ich z dziećmi!
Łódź – „Eksperymentarium” w Manufakturze. Nauka nie ma tu tajemnic i staje się przyjemnością. Każdy może samodzielnie poznawać zagadnienia z wielu dziedzin nauki, techniki oraz kultury. Placówka organizuje warsztaty i wykłady oraz prowadzi Akademię Interaktywną pod patronatem Politechniki Łódzkiej i Uniwersytetu Łódzkiego. Znajdziecie tam też miejsce, gdzie zaopatrzycie się w zabawki i gry sprzyjające ćwiczeniu umysłu. Obecnie czeka na Was np. interaktywna wystawa będąca wyprawą do Egiptu, a tam – spotkanie oko w oko z faraonem, mumiami i staroegipskimi bogami, wędrówka po „przeklętym grobowcu” i poznawanie tajników mumifikacji.
Gdynia – Centrum Nauki Experyment. Interaktywna wystawa jest trzonem Centrum, a wokół niej prowadzonych jest wiele działań mających na celu upowszechnianie nauki w ciekawy sposób np.: pokazy naukowe, warsztaty, wykłady, spotkania na piknikach, przyrodnicze zajęcia terenowe, cykle wykładów dla rodzin z dziećmi, zajęcia dla grup szkolnych i dla nauczycieli. Sama zaś wystawa dzieli się na części: Hydroświat (uwielbiane przez dzieci eksperymenty i zabawy z wodą: poznawanie zasad działania śluzy, tamy czy śruby Archimedesa, a także tworzenie własnego dwumetrowego wiru); Drzewo Życia – część poświęcona różnym zjawiskom przyrody(np. jak widzą zwierzęta czy przeżyj sam trzęsienie ziemi); Akcja: Człowiek – poznacie tu tajniki funkcjonowania ludzkiego ciała; Niewidoczne Siły, czyli co nieco o prawach fizyki (np. poznawanie natury dźwięku czy istoty elektryczności); Wirtualny Świat Wynalazków Leonarda Da Vinci – do skorzystania z tej części potrzebne będzie Wam urządzenie mobilne typu smartfon lub tablet; Barwy ze słońca – tymczasowa wystawa prezentująca fascynujące zjawiska ze świata optyki.
Warszawa – Centrum Nauki Kopernik. Największe i najbardziej wszechstronne centrum nauki w Polsce. Znajdziemy tutaj sześć wystaw stałych, przeznaczonych dla uczestników w różnym wieku (od dwulatków po dorosłe osoby), Teatr Wysokich Napięć oraz Teatr Robotyczny. Zwiedzanie całości zajmie nam prawie cały dzień. Oczywiście pojawiają się wystawy czasowe – aktualnie do 30 marca jest wystawa „Wszechświat i cząstki”. Wystawy stałe to: Człowiek i środowisko – przedmiotem obserwacji jest Twoje ciało, jego sprawność, ograniczenia i możliwości;Strefa światła – idealne warunki, aby przenieść się w przestrzeń iluzji optycznych, poznać rozmaite formy promieniowania elektromagnetycznego; Świat w ruchu – możecie się tu dowiedzieć np. jak rozchodzą się fale dźwiękowe oraz światło, a także w jaki sposób wprawiane są w ruch palce dłoni; Re: generacja – w tej galerii nauka wchodzi w krainę emocji. Teatr Robotyczny – pierwszy na świecie teatr, w którym grają roboty; Bzzz! – dla najmłodszych (2-6 lat, starsze dzieci nie są wpuszczane) – Jak wygląda świat oczami węża? Co kryje się we wnętrzu kalejdoskopu? Jak pachnie lis? Trzeba dotykać, wąchać, sprawdzać, burzyć i układać; Korzenie cywilizacji – przypatrzcie się największym zdobyczom cywilizacji: pismu, filozofii, sztuce, technice; Teatr Wysokich Napięć – mimo, że znajdziesz się w bezpiecznej klatce Faradaya, chroniącej przed polem elektrostatycznym, poczujesz tu napięcie na każdym kroku; Park Odkrywców – zielony teren pomiędzy CNK a Mostem Świętokrzyskim, to miejsce, gdzie można wypocząć nad brzegiem Wisły, a także poeksperymentować z dźwiękiem, na różnych znajdujących się tam eksponatach np. Szeptaczach.
Szczecin – Eureka, czyli wystawa interaktywnych doświadczeń. Znajdziemy na niej ponad 80 urządzeń, najczęściej prostych, celowo unika się tutaj naszpikowania techniką. Przy eksponatach znajdują się tabliczki z opisami, zawierającymi zarówno polecenia wobec zwiedzających, aby wykonali konkretną czynność i doprowadzili do konkretnego skutku, jak i fizyczne wyjaśnienie zjawiska. Jednym z ciekawszych eksponatów jest wielka kula słoneczna, czyli dynamicznie zmieniający się obraz Słońca, wykonany ze zdjęć z sondy SOHO. Na wystawie istnieje specjalnie miejsce dla niegrzecznych dzieci… które podłącza się do napięcia 500 000 Voltów ;). W innym miejscu Szczecina tzn. w gmachu głównym Muzeum Narodowego, znajduje się druga część wystawy, poświęcona astronomii, z niewielkim planetarium.
Kraków – Ogród doświadczeń. To nietypowe eksperymentarium, usytuowane na świeżym powietrzu, zaprasza do zwiedzania w nowym sezonie od 22 kwietnia. Jest to sensoryczny ogród doświadczeń, pierwszy w Polsce. Na terenie 6 hektarów znajduje się około 60 urządzeń edukacyjnych z zakresu optyki, akustyki i mechaniki. Przy każdym z urządzeń znajdują się proste ich opisy oraz polecenia do wykonania. Przeczytamy także naukowy opis przeprowadzonego doświadczenia. Spotkamy tu takie urządzenia jak: Nurek Kartezjusza, model Układu Słonecznego, lustra walcowe, kalejdoskop gigant, telegraf akustyczny, wirujący krater, kamerton, gong wietrzny, ciekawy eksperyment z ogniskowaniem dźwięku, kołyska Newtona oraz kilkadziesiąt innych.
Mobilna Pomysłowa Fabryka – wystawa ogólnopolska. Ekspozycja składa się z zestawu instalacji do samodzielnego eksperymentowania i poznawania zagadnień fizycznych i technicznych. W Pomysłowej Fabryce obowiązuje zasada „dotknij, sprawdź, zrozum”. Uczestnicząc w wystawie m.in.: zbudujecie most bez użycia ani jednego gwoździa, weźmiecie udział w złudzeniach optycznych, poznacie funkcjonowanie mózgu ludzkiego, zrozumiecie zjawisko zorzy polarnej czy usłyszycie z jakim opóźnieniem rozchodzi się dźwięk. Wystawa ma charakter mobilny, dowiedz się czy wkrótce nie zawita do Twojego miasta!
Autorem artykułu jest Portal Turystyki Dziecięcej www.kogis.pl – organizator kolonii letnich i zimowisk dla dzieci.
