Teatr w życiu dziecka jest bardzo ważnym czynnikiem wspomagającym jego rozwój, podobnie jak zabawa, książki czy film. Kontaktu z teatrem nie należałoby ograniczać wyłącznie do roli widza. To również, a może przede wszystkim zabawy w teatr, które można rozpocząć ze smykiem w wieku przedszkolnym w domu.
Dziecko aktorem
Dziecko jest bardzo wnikliwym obserwatorem. Dlatego też swoją aktywność nie ogranicza wyłącznie do autorstwa scenek czy spektaklu lecz, a może przede wszystkim, pragnie odgrywać role. Udawać kogoś innego, niż jesteśmy w rzeczywistości, uwielbiają nie tylko dorośli, ale również dzieci. Grając role, można poczuć się lepszym, ważniejszym, czasami groźniejszym czy odważniejszym. Aktor ma możliwość i szansę zrealizować swoje marzenia. Ma okazję wcielić się w postać, którą chciałby być lub bohatera, który nie będzie popełniał codziennych błędów. Gra aktorska w zabawach teatralnych to również rozumienie i przeżywanie treści. Dla wielu małych aktorów to jedyna szansa na to, by spróbować przenieść się do świata fantazji; świata, gdzie dobro zwycięża zło. To okazja do ucieczki od rzeczywistości, choćby tylko na czas spektaklu. Dziecko stające przed audytorium – początkowo to może być rodzic, starsze rodzeństwo, babcia z dziadkiem, a następnie szersza publiczność – przełamuje tremę i towarzyszące jej lęki, opory i stres.
W zajęciach teatralnych uaktywnia się fantazja dziecięca, rozwijają marzenia oraz kształtują zainteresowania. Ważnym aspektem zabaw teatralnych jest rozwój mowy, poprawności wypowiadanych słów, staranna dykcja. Poszerza się zakres i rozumienie słownictwa. Przygotowując kolejne scenki, dziecko uczy się wiary we własne siły, poznaje swoje możliwości, kształtuje i rozwija umiejętności. Wspólne inscenizacje uczą dziecko współdziałania i współpracy z innymi, porozumiewania się w zespole, nawiązywania kontaktów. Przygotowując spektakl teatralny, mali aktorzy uczą się poszanowania dla odmiennych pomysłów, propozycji czy sposobów widzenia i interpretowania rzeczywistości. Zabawy teatralne to wspaniała okazja do poznania rówieśników, zbliżenia się do nich i nawiązania poprawnych relacji emocjonalnych. Zdobyte w trakcie zabaw teatralnych: wiedza, umiejętności i doświadczenia pomogą dziecku nie tylko w rozwoju osobowości, ale przyniosą wymierne korzyści zarówno w relacjach z innymi ludźmi jak również w dalszych sukcesach szkolnych.
Dziecko widzem
Wyprawa do teatru to dla dziecka ogromne przeżycie. Już samo przekroczenie progu budynku sprawia, że wkracza ono w zupełnie inny świat – krainę bajki, w której uruchamia się dziecięca fantazja. Dla dziecka ta niecodzienna sytuacja, to nie tylko możliwość uatrakcyjnienia spędzonego czasu wolnego, to nie tylko bierna rozrywka, ale oderwanie od pewnej monotonii codziennych zajęć. To chwile, które stwarzają dziecku możliwość zrelaksowania się i odpoczynku. Pobyt w teatrze ma również ogromne walory wychowawcze. Dziecko nabywa umiejętności zachowania się na widowni, uczy się, w jaki sposób można i należy reagować, jak wyrażać swoje emocje. Ale jednym z najważniejszych efektów pobytu w teatrze jest pobudzenie i rozwój myślenia abstrakcyjnego. Częstokroć przeżycia i doznania wyniesione z jednego spektaklu są podstawą do wielogodzinnych zabaw zarówno w domu, jak również z rówieśnikami.
Dobrze dobrany do wieku dziecka spektakl teatralny to nie tylko wyśmienita zabawa, ale i oddziaływanie na wyobraźnię i wrażliwość dziecięcą. To okazja do poznania nowych postaci, ich dokonań i różnorodnych zachowań. Tym samym dziecko poszerza własny zbiór doświadczeń społecznych, które przejawiać się będą w kontaktach z innymi rówieśnikami czy osobami dorosłymi – w przedszkolu, w szkole czy na podwórku w czasie zabawy.
Dlatego istotnym warunkiem jest wspólna wycieczka do teatru w obecności osoby dorosłej, z którą dziecko nie tylko będzie czuło się bezpiecznie, gdy zgaśnie światło na widowni, ale przede wszystkim, z którym będzie mogło podzielić się swoimi odczuciami, emocjami i wrażeniami. Z jednej strony to wspólnie spędzony czas z osobą kochaną – mamą czy tatą, babcią czy dziadkiem. Z drugiej natomiast – to czas spędzony w zupełnie odmiennym środowisku.
Doświadczenia wyniesione przez dziecko z teatru to szeroka paleta doznań estetycznych, to okazja do prowadzenia rozmów o postaciach, ich zachowaniu i postępowaniu. Tym samym jest to okazja do pobudzenia intelektualnego – dziecko zdobywa nową wiedzę, pozyskuje wiadomości o tym, czym jest dobro i jak należy unikać zła. Zdobywa ono umiejętności, dzięki, którym może samodzielnie poszukiwać odniesień, odwołując się do otaczającego go świata rzeczywistego. Rozbudza sferę emocjonalną poprzez prawidłowe reagowanie w sytuacjach społecznie akceptowanych i wyrażanie swojego niezadowolenia w warunkach trudnych.
Autorem tekstu jest dr Bernard Sack, pedagog, wykładowca, pracownik Katedry Teorii Wychowania Instututu Pedagogiki US
Gorąco zachęcamy zarówno do zabawy w teatr, jak i do wybrania się na spektakl. W naszym dziale Wesołe Podwórka Sztuki znajdziecie różnorodne pomysły na zabawę w teatr:
Jak urządzić podwórkowy teatrzyk?
Skąd czerpać gotowe scenariusze przedstawień teatralnych?
Jak napisać samemu taki scenariusz?
Jak przygotować teatrzyk kukiełkowy?
Polecamy także sierpniowe bezpłatne warsztaty dla dzieci w wieku szkolnym, organizowane przez ZHP. Zajęcia teatralne pod kierunkiem instruktora zakończą się wystawieniem spektaklu Magiczny Las.
