Dlaczego w rozwoju intelektualno – emocjonalnym dziecka tak ważne są trzy pierwsze lata w szkole? W ciągu pierwszych trzech lat w szkole dziecko zdobywa podstawowe wiadomości i umiejętności, z których korzysta w dalszych etapach kształcenia. To czego w tym czasie się nauczy tworzy fundament pod sukces lub porażkę w dalszym zdobywaniu wiedzy. Warto poświęcić dziecku czas i zainteresowanie.
Pozytywnie to procentuje na przyszłość. Zaległości w późniejszych latach łatwo nadrobić, dotyczą bowiem pewnego zasobu wiadomości. Niedociągnięcia w pierwszych trzech latach nauki są niepowetowane, w tym czasie bowiem dziecko uczy się podstawowych technik czytania, biegłego liczenia, ćwiczy pamięć. Bez utrwalenia tych umiejętności dalsze zdobywanie różnych informacji staje się trudne lub wręcz niemożliwe. Między bajki można włożyć przekonanie,że pierwsze trzy lata nauki w szkole są „łatwe” – a pomoc w pojawiających się kłopotach potrzebna będzie później, gdy dojdą „ważne” przedmioty. Potem dziecko jest zbyt dojrzałe nie ma ochoty (ani czasu) na doskonalenie płynności czytania czy biegłego liczenia.
Dobre funkcjonowanie dziecka w szkole obejmuje sferę wiedzy i sferę emocji. Ważne dla dziecka jest poczucie bezpieczeństwa. Nie należy stawiać małemu uczniowi zbyt wysokich czy zbyt niskich wymagań. Zbyt wysokie stresują, wzbudzając w efekcie w dziecku poczucie niskiej samooceny. Wymagania nie adekwatnie niskie – nie motywują do wysiłku intelektualnego.
Zawsze należy doceniać osiągnięcia dziecka, nie porównywać dzieci między sobą. Każde z nich jest niepowtarzalną jednostką posiadającą swój potencjał intelektualny, indywidualny bagaż doświadczeń, charakterystyczny tylko dla siebie kierunek i tempo rozwoju. Rodzice i nauczyciele powinni zwrócić uwagę na niepokojące symptomy emocjonalne u dzieci, ich obecność może świadczyć o kłopotach, o tym że dziecko ma jakieś problemy. Do objawów emocjonalnych należą: smutek, negatywne uczucia do siebie i innych (agresja, autoagresja), płaczliwość, zamykanie się w sobie. Objawy poznawcze to: trudności w podejmowaniu decyzji, niska samoocena, nadmierny samokrytycyzm, kłopoty z pamięcią i koncentracją uwagi.
Mogą pojawić się też objawy motywacyjne: niechęć do nauki i zabawy. Najczęstszymi jednak są objawy fizjologiczne: zmęczenie, kłopoty ze snem, brak apetytu, bóle głowy lub brzucha, wymioty (bez przyczyn somatycznych).
W przypadku dzieci w młodszym wieku szkolnym ważne jest od początku wychwycenie pewnych nieprawidłowości, które utrudniałyby dziecku prawidłowe funkcjonowanie na lekcji. Ważna jest dobra sprawność manualna, prawidłowe trzymanie długopisu, odpowiedni nacisk (nie męczy się ręka, dziecko sprawnie pisze i rysuje). Równie istotna jest poprawna wymowa (dziecko tak pisze jak mówi). Należy pamiętać o zdiagnozowaniu dzieci leworęcznych. Prawidłowa, jednorodna lateralizacja ważna jest przy nauce pisania i czytania. W innym przypadku konieczne są jak najprędzej podjęte ćwiczenia korekcyjne.
Dużo informacji uzyskać można obserwując czego dziecko nie chce robić, znaczy to że pewne czynności sprawiają mu kłopot. Jeśli dziecko nie chce rysować, czytać – można podejrzewać zaburzenia analizy lub syntezy wzrokowej. Przy kłopotach z analizą i syntezą słuchową dzieci wzbraniają się przed pisaniem ze słuchu. W tej sytuacji niezwłocznie należy skontaktować się z psychologiem. W czasie pierwszych trzech lat nauki trzeba dziecko wdrażać do systematyczności, do wykonywania obowiązków (nie przeciążać, pracować systematycznie). Ta systematyczność szczególnie ważna jest w przypadku dzieci nadpobudliwych, nadruchliwych. Równie ważne jest zapewnienie dziecku poczucia bezpieczeństwa, przyjacielska wspierająca postawa ze strony dorosłych. Szacunek do dziecka.
Psycholog dziecięcy Halina Jaśkiewicz
www.twojedzieci.republika.pl
