Rodzi się nowy człowiek, rodzice są przepełnieni radością, szczęściem i dumą, ale obok tych emocji pojawia się lęk i niepokój o zdrowie i prawidłowy rozwój malucha, który będzie towarzyszył im przez wiele kolejnych lat. Rozwój dziecka jest wypadkową predyspozycji genetycznych i wpływu środowiska. W pierwszym roku życia pojawiają się stałe elementy określane jako kamienie milowe, które powinny nastąpić w określonym przedziale wiekowym.
Większość noworodków układa się asymetrycznie. Wynika to z ułożenia płodu w macicy mamy (70% dzieci układa się w prawo, 30% w lewo). Główka zwrócona jest w jedną stronę, bok ciała po tej stronie sprawia wrażenie jakby był dłuższy, rączka jest wyprostowana jak u szermierza. Ważne jest, aby maluch potrafił odwrócić główkę także w drugą stronę. Stałe ustawienie głowy w jedną stronę może świadczyć o kręczu i wymaga rehabilitacji. W ciągu pierwszych 3 miesięcy życia asymetria powinna ustąpić. W tym okresie życia bardzo ważna jest prawidłowa pielęgnacja, która może pomóc dziecku szybciej osiągnąć symetrię.
Około szóstego tygodnia niemowlę potrafi koncentrować wzrok na twarzy, która się nad nim pochyla lub na zabawce. Jeżeli dziecko nie skupia i nie wodzi wzrokiem powinno być skonsultowane przez lekarza okulistę. Na brzuchu trzymiesięczne niemowlę podpiera się pewnie na całych przedramionach, łokcie leżą na wysokości barków, główka w przedłużeniu kręgosłupa uniesiona nad podłożem. Należy skonsultować się z neurologiem, jeżeli dziecko w tym wieku nie lubi leżeć na brzuchu lub przekręca się z brzucha na plecy, gdyż może to wiązać się ze wzmożonym napięciem mięśni grzbietu i obręczy barkowej, ale może także wynikać z nieprawidłowej pielęgnacji. Dziecko uśmiecha się do ludzi, wydaje gardłowe dźwięki. Ten etap rozwoju mowy osiągają także dzieci niesłyszące.
Niemowlę w 4/5 miesiącu życia doskonali swoją pozycję na plecach. Potrafi włożyć złączone rączki do buzi, chwyta także zabawkę podawaną z boku. Prowadzi rączkę przez linię środkową w stronę podawanej zabawki. Ta umiejętność zapoczątkowuje obracanie się na bok, w jedną i drugą stronę.
Sześciomiesięczne niemowlę potrafi obrócić się z pleców na brzuch w obie strony. Na brzuchu podpiera się na otwartych dłoniach. Pewnie lokalizuje źródło dźwięku, powtarza sylaby, rozpoznaje osoby znajome od nieznajomych. Dziecko, które nie rozwija etapu gaworzenia kanonicznego, powinno być skonsultowane przez audiologa, gdyż może wiązać się to z niedosłuchem.
Siedmiomiesięczne dziecko leżąc na plecach chwyta własne stopy i wkłada je do buzi. W tym okresie dziecko próbuje przyjmować pozycję czworaczą. Potrafi obracać się w obie strony z brzucha na plecy oraz zatrzymywać obrót na łokciu. Dziecko potrafi zatrzymać się w pozycji na boku podpierając się na przedramieniu.
W 8/9 miesiącu życia dziecko osiąga trzy nowe funkcje – raczkowanie, siadanie i wstawanie. Pojawiają się one w przeciągu trzech tygodni. Raczkowanie w tym pierwszym okresie jest chaotyczne. Również w siadaniu zaobserwować można pewną niedojrzałość widoczną jako kifoza. Dziecko wstaje z klęku, chwytając się jakiegoś mebla, opierając najpierw jedną a potem drugą stópkę na podłożu. Warto podkreślić, że dziecko może samodzielnie siedzieć wtedy, gdy samo potrafi osiągnąć ten etap. Nie należy sadzać dziecka, które nie jest do tego gotowe.
9/10 miesiąc – to czas dojrzewania jakości raczkowania, siedzenia oraz wstawania. Dojrzałe raczkowanie charakteryzuje wyraźna naprzemienność ruchów rączek i nóżek, wyprostowany kręgosłup na całej długości, stópki swobodnie ułożone na podłożu w linii łydek. Czworakowanie jest bardzo ważnym etapem przygotowującym do pionizacji, naprzemienny ruch powoduje także powstanie połączeń międzypółkulowych odpowiedzialnych za prawidłową koordynację ruchową. Dziecko w prawidłowym rozwoju nie powinno tego etapu pomijać.
Dwunasty miesiąc to okres przygotowań do samodzielnego chodu. Stojąc i trzymając się mebli, dziecko zaczyna przesuwać się wzdłuż nich bokiem. Później nabierając pewności, ustawia się bokiem do ściany i trzymając się jedną rączką idzie w przód. Pod koniec pierwszego roku dziecko rozwija chwyt szczypcowy. Rozumie i wykonuje proste polecenia np. „chodź do mamy”. Używa wyrażeń dźwiękonaśladowczych np. hau, bum, am. Potrafi samodzielnie pić z filiżanki i posługiwać się łyżeczką. Przegląda się w lustrze, uśmiecha się do siebie.
Artykuł przygotowany przez dr Dorotę Domańską-Pakiełę – pediatrę, neurologa z MediPark w Warszawie.
www.medipark.pl
